Jaką gitarę basową wybrać?

W dzisiejszym wpisie przedstawię kilka różnych rodzajów gitar basowych oraz opowiem Ci czym się one od siebie różnią i do czego można je wykorzystać. Dzisiejszy temat będzie pomocny dla osób, które chcą zacząć naukę gry na basie, ale nie mogą się zdecydować jaki bas kupić.

Najpopularniejszym i najczęściej spotykanym jest bas czterostrunowy. 

Przede wszystkim sięgają po niego młodzi basiści, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z basem. Tego typu basu używa również wielu znanych muzyków jak na przykład Jeff Berlin, który od zawsze gra na basie czterostrunowym i nie zamierza przesiadać się na żaden inny. Mogło by się wydawać, że bas czterostrunowy oferuje znacznie mniej możliwości niż taki z na przykład sześcioma strunami ze względu na mniejszą ilość dźwięków, które można na nim uzyskać, jednak nie jest to prawd ą, gdyż dobry muzyk potrafi wydobyć z czterostrunówki równie skomplikowane melodie. Świadczyć o tym może fakt, że bas czterostrunowy jest bardzo często wykorzystywany w grze solowej. Co ciekawe jest on idealny do grania techniką klangu i slapu (czyli grania kciukiem) dlatego też jest on najpowszechniejszy w użyciu przez muzyków grających właśnie tą techniką. Spowodowane jest to tym, że cztery struny w zupełności wystarczą do używania tych technik. Większa ilość strun mogła by tylko przeszkadzać. Ponadto odległości pomiędzy strunami są w tym przypadku większe niż w gitarach basowych z większą ilością strun, a co za tym idzie jest tam miejsce na nasz kciuk.

Kolejnym, często spotykanym basem jest bas pięciostrunowy. 

Różni się on od basu czterostrunowego tym, że ma dodatkową, piątą strunę (dodana jest struna grubsza, H). Bas ten jest wykorzystywany przez muzyków, którzy grają muzykę, w której jest potrzeba używania niższych dźwięków. W basie tym jest trudniej jeśli chodzi o tłumienie strun. W basie czterostrunowym kciuk prawej ręki podczas gry mógł luźno spoczywać na przetworniku. W basie pięciostrunowym trzeba już jednak ten kciuk zaangażować do tłumienia struny H jeśli oczywiście akurat jej nie używamy. Na gitarze basowej z pięcioma strunami również można grać techniką klangu i slapu, jednak w tym przypadku pomija się strunę H. Po prostu nie gra się na niej tą techniką z uwagi na jej bardzo niski dźwięk. Dlatego też wirtuozi grający tymi technikami wolą grać na basie z czterema strunami. 

Tak jak w basie pięciostrunowym jest dodatkowa grubsza struna tak bas sześciostrunowy zawiera dodatkową cieńszą strunę dającą dźwięk C.

Ten rodzaj basu oferuje już znacznie szerszą gamę dźwięków niż poprzednie dwie gitary. Jest on wykorzystywany przede wszystkim przez basistów, którzy grają solówki na basie co jest możliwe dzięki dodatkowej cieńszej strunie, na której można uzyskać dużo wyższe dźwięki niż w przypadku innych gitar basowych z mniejszą ilością strun. Co ciekawe gitara basowa z sześcioma strunami umożliwia muzykom na niej grającym granie akordami co jest wykorzystywane w wielu gatunkach muzycznych. Przy gitarze basowej trzeba też zwracać szczególną uwagę na tłumienie strun. Po prostu powinno się tłumić każdą strunę, na której się aktualnie nie gra ponieważ nie tłumione będą się wzburzać co będzie słyszalne podczas nagrań czy koncertów. Na gitarze basowej z sześcioma strunami bardzo rzadko gra się techniką klangu czy slapu ale za to częściej używa się na nich techniki tappingu co umożliwia właśnie ta dodatkowa cieńsza struna.

Mam nadzieję, że ten wpis okaże się pomocny dla osób, które chcą zacząć naukę gry na basie i teraz już będą wiedziały, który bas będzie dla nich najodpowiedniejszy. Chciałabym też polecić świetnego nauczyciela gry na gitarze basowej, który przeprowadzi początkujących gitarzystów przez trudne początki i wyjaśni wiele kwestii związanych z techniką gry: http://www.uczymymuzyki.com.pl/team/filip-postaremczak/

A na koniec bardzo ciekawy film, na którym można zobaczyć i usłyszeć jak brzmi gitara basowa z 24 (!) strunami:

Przydatne ćwiczenia

Jak wiadomo aby być w czymś dobrym należy ćwiczyć i to dużo. 

Najlepiej codziennie. Jednak by nasze ćwiczenia były skuteczne i przynosiły efekty muszą być one jak najbardziej urozmaicone. Nie można przecież ćwiczyć cały czas tego samego w kółko, bo nie będziemy rozwijać naszej gry prawidłowo. Istotne jest również by ćwiczyć prawidłowo. Basiści w zespole odpowiadają w dużej mierze za rytm więc dobry basista powinien grać równo. By tego dokonać należy pamiętać o metronomie. Każdemu ćwiczeniu, czy to samemu w domu czy w studiu z zespołem powinien towarzyszyć metronom. Dzięki temu, że będziemy codziennie używać metronomu przy ćwiczeniach rytm wejdzie nam w krew i stanie się czymś naturalnym czego nie będziemy się obawiać.

Innym istotnym elementem podczas ćwiczeń 

z gitarą basową jest mądre rozłożenie sobie czasu treningu na poszczególne części. W moim przypadku najlepiej sprawdza się taki podział:
Przyjmując, że na ćwiczenie przeznaczam godzinę czasu, pierwsze 20 minut rozgrzewam palce wykonując już znane mi ćwiczenia lub po prostu gram utwory muzyczne, których się nauczyłam wcześniej. Następne 20 minut wykonuję ćwiczenia rozwijające prawą rękę odpowiadającą za palcowanie (przyjmując oczywiście, że nie gra się kostką). Natomiast ostatnie 20 minut poświęcam na ćwiczenia lewej ręki. Im więcej czasu przeznaczamy na ćwiczenia tym oczywiście lepiej. Warto też pamiętać o przerwach. Niektórzy uważają, że należy je robić co ok. 40 minut po to by mózg mógł przyswoić nabytą wiedzę i umiejętności. Moim zdaniem jest w tym dużo prawdy, ponieważ nie raz zauważyłam, że w momencie gdy moi uczniowie zmagają się z trudniejszą częścią utworu i im nie wychodzi wystarczy, że zrobią sobie dosłownie 5 minut przerwy i nagle okazuje się, że wszystko zaczyna wychodzić.
Poniżej przedstawiam kilka przydatnych ćwiczeń, które możecie dowolnie przekształcać i dostosowywać do swoich potrzeb.

Objaśnienie:
Cyfry oznaczają numer progu . 0 (zero) oznacza że gramy pustą strunę. Każdy kolejny dźwięk gramy następnym palcem lewej ręki. (Najlepiej jak będziecie grali jeden dźwięk, i następny bez odrywania poprzedniego palca).

Ćwiczenie 1.

G |———————|——————-|——————–|–0–1–2–3—4——|
D |———————|——————-|–0–1–2–3–4–—|———————-|
A |———————|-0–1–2–3–4–—|——————–|———————-|
E |—0–1–2–3–4–—|——————-|——————–|———————-|
Ćwiczenie dobre na rozgrzewkę palców lewej ręki. Można je przenosić w inne miejsca gryfu, robić inne kombinacje (na przykład grać tak jak jest na diagramie i wracać). Pamiętaj o metronomie - graj różnymi rytmami. Zacznij od grania jednego dźwięku na jedno uderzenie metronomu, później dwa dźwięki na jedno uderzenie, trzy dźwięki na jedno uderzenie i tak dalej.

Ćwiczenie 2.

G |———————|——————-|——————–|–1–3–5–7—9—|
D |———————|——————-|–1–3–5–7–9–|———————-|
A |———————|-1–3–5–7–9–|——————–|———————-|
E |—1–3–5–7–9–|——————-|——————–|———————-|

Bardzo dobre ćwiczenie, które pomoże w rozciągnięciu palców lewej ręki. Staraj się grać każdy kolejny dźwięk nie odrywając palca od poprzedniego progu.


Ćwiczenie 3.

G |-----0--------|------0-------|-------0------|-----0--------|---0----------|

D |---0----0-----|---------0----|----------0---|---0----0-----|-0------------|

A |-----------0--|--0-----------|---0----------|-----------0--|------0----0--|

E |-0------------|-----------0--|-0----------0-|-0------------|---------0----|

To ćwiczenie jest dobre by rozgrzać prawą rękę. Również przy tym ćwiczeniu nie zapominaj o metronomie. 

Ćwiczenie 4.

G |-----5--------|------4-------|-------6------|-----5--------|---7----------|

D |---3----3-----|---------6----|----------9---|---7----6-----|-5------------|

A |-----------4--|--2-----------|---7----------|-----------6--|------8-----8-|

E |-1------------|-----------5--|-5----------7-|-9------------|---------10---|

Nie zważaj uwagi przy wykonywaniu tego ćwiczenia, że dziwnie brzmi. Ma ono na celu poprawienie motoryki obydwu rąk. Możesz je modyfikować na swój sposób oraz przenosić w inne miejsca na gryfie. Ważne by każdy dźwięk wybrzmiewał prawidłowo.

Metody strojenia gitary basowej

Wiadomym jest, że najłatwiejszą metodą na nastrojenie gitary basowej jest użycie tunera. Jednak często zdarza się, że albo nie posiadamy tego urządzenia, jego bateria się rozładuje lub po prostu zapomnimy zabrać go z domu. Nie ma jednak powodów do paniki, ponieważ istnieją metody, które pozwolą nam nastroić gitarę bez użycia elektronicznych stroików, a jednocześnie przysłużą się do polepszenia naszych zdolności muzycznych. Mianowicie gitarę można nastroić na słuch. Bez obaw – nie potrzeba do tego słuchu zawodowego muzyka ;-) By jednak tego dokonać musimy mieć nastrojoną chociaż jedną strunę do dźwięku wzorcowego z jakiegoś innego instrumentu (na przykład gitara kolegi lub pianino).

Załóżmy, chcemy nastroić gitarę basową pięciu strunową (od struny najcieńszej: G, D, A, E, H). Gdy gitara jest rozstrojona całkowicie trzeba zacząć od nastrojenia najlepiej najcieńszej struny. By tego dokonać trzeba nastroić ją do dźwięku innego instrumentu. Gdy dźwięk na strunie G będzie już odpowiedni możemy zacząć stroić resztę strun. 

Metoda pierwsza

Pierwsza metoda polega na strojeniu struny do dźwięku na piątym progu sąsiedniej struny. Tak więc, by nastroić strunę D przyciskamy ją na piątym progu gdzie powinien być dźwięk G, czyli taki sam jak przy pustej strunie G. Trącimy wtedy strunę D na piątym progu i pustą strunę G. Dźwięki powinny być w tym przypadku identyczne, a jeśli się nie zgadzają i słychać różnice należy podciągać lub luzować strunę D do momentu, aż dźwięki będą takie same. Gdy już nam się to powiedzie, analogicznie czynność powtarzamy na kolejnych strunach – na piątym progu struny A stroimy do pustej struny D, na piątym progu struny E stroimy do pustej struny A i w przypadku pięciu strunowego basu - na piątym progu struny H musimy otrzymać taki sam dźwięk jak na strunie E.

Metoda druga

Istnieje jeszcze jedna, dokładniejsza, metoda strojenia gitary. Polega ona na porównywaniu flażoletów. By wydobyć flażolet należy przyłożyć palec nad odpowiednim progiem, ale bez dociskania struny do progu, a następnie delikatnie trącić strunę jednocześnie puszczając palec. Jak wydobyć flażolety można zobaczyć tutaj:

Tak jak w poprzedniej metodzie potrzebujemy mieć nastrojoną chociaż jedną strunę (na przykład strunę G). Gdy już to zrobimy należy porównywać flażolety. I tak flażolet przy siódmym progu na strunie G powinien mieć dźwięk D, który uzyskamy flażoletem nad piątym progiem na strunie D. Jeśli dźwięki nie będą się zgadzać będzie słychać falowanie dźwięku. Stroimy wtedy strunę D tak długo, aż dźwięk będzie jednolity i identyczny jak w przypadku flażoletu nad siódmym progiem struny G. Identycznie postępujemy zresztą strun – 7 próg na strunie D odpowiada 5 progowi na strunie A, 7 próg na strunie A odpowiada 5 progowi na strunie E oraz 7 próg na strunie E odpowiada 5 progowi na strunie H. 

Korzyści 

Obydwie te metody mogą wydawać się trudne i wymagające dobrego słuchu, ale zapewniam was, że tak nie jest ;-) Gdy już opanujecie te metody strojenie gitary nie będzie sprawiało wam żadnych problemów, a stroik elektryczny będziecie mogli odstawić na bok. Z nauczenia się tych metod płyną też inne korzyści – po pierwsze na koncercie będziecie mogli nastroić gitarę bez przerywania gry i odchodzenia na bok by użyć stroika, a po drugie znacznie polepszy się wam słuch muzyczny co przełoży się na lepszą grę. Tak więc nie ma na co czekać tylko bierzcie bas do ręki i ćwiczcie strojenie na słuch!

Efekty podłogowe do gitary basowej

Techniki technikami a technika - techniką. Mam na myżli to, że trochę techniki nie zaszkodzi. Warto użyć elektronicznych efektów żeby wygenerować ze swojej gitary basowej piękne brzmienia lub niesamowite dźwięki. Myślę, że jest to temat na dłuższą pogawędkę a na razie - obejrzyjcie ten film:

Techniki gry na basie, cz. 2

Oprócz charakteryzowanej wcześniej techniki palcowania występują inne sposoby gry używane przez basistów na całym świecie.

Dla miłośników muzyki funky poleca się naukę slap. Metoda ta polega na mocnym uderzeniu kciukiem w strunę tak, by uderzając o gryf wydała charakterystyczny, czysty dźwięk. Brzmienie uzyskuje się także poprzez silne poderwanie struny i puszczenie jejtak, by w efekcie uderzyła o progi. Wydobywa się z niej wówczas odgłos podobny do tego uzyskanego przez uderzenie kciukiem.

Jeśli ktoś gra punk lub metal dobrym rozwiązaniem będzie użycie kostki. Jest skuteczna przy szybkich przebiegach.

Zwolennicy blues'a i jazzu powinni przyjrzeć się bliżej technice, która polega na tym, że do zagrania każdej nuty używa się kciuka, podczas gry reszta palców znajduje się w spoczynku poniżej strun.

By nasza gra wprawiała innych w zachwyt, powinna być na wysokim poziomie. Kluczem do sukcesu są regularne ćwiczenia. Oto mała podpowiedź, jak je wykonywać:

1. Zaczynając od palca wskazującego (i dalej używać kolejnych), grać trzy nuty na każdej strunie – idąc w górę i wracając na dół.
2. Powtórzyć tę czynność, ale tym razem rozpoczynając środkowym palcem.
3. Ponownie wykonać punkt 1., ale grając zaledwie dwie nuty na każdej strunie.
4. Powtórzyć powyższe ćwiczenie zaczynając od środkowego palca.
5. Wszystkie cztery punkty zrobić raz jeszcze, ale używać zawsze tego samego palca do zagarnięcia struny podczas schodzenia na niższą.

Cała trudność w grze na gitarze basowej polega na tym, że palce (z wyjątkiem kciuka i małego, rzecz jasna) odpowiedzialne są za granie melodii, a sam kciuk wykorzystywany jest do tłumienia dźwięków. Nie jest łatwe opanowanie tej sztuki ale przecież nie ma rzeczy niemożliwych. Poskromienie kciuka, posiadającego odmienną rolę w odniesieniu do innych palców jest możliwe, wystarczy tylko spróbować.

Techniki gry na basie, cz.1

Jedną z najważniejszych umiejętności początkującego gitarzysty basowego jest z pewnością znajomość różnych technik dla ręki prawej. Element ten jest istotny dla dobrej gry na basie bo to właśnie ręka prawa daje rytm czyli to co w grze na gitarze basowej najistotniejsze.

Poniżej umówiona zostanie najbardziej podstawowa i wszechstronna metoda wydobywania dźwięku ze strun gitary basowej, jaką jest szarpanie ich palcami.

Polega ona na użyciu palca wskazującego i środkowego (niektórzy muzycy wykorzystują również inne palce) do szarpania każdej pojedynczej struny. Technika ta jest niezbędna i sprawdzi się przy każdym rodzaju wykonywanej muzyki. Inne techniki, takie jak slap bass bądź korzystanie z kostki nie są równie uniwersalne.

Dwa typowe usytuowania prawej ręki przedstawiają się następująco:

1. Kciuk oparty na jednym z przetworników, korpusie lub podstrunnicy (dzięki oparciu kciuka powstaje swoista dźwignia, dzięki której z większa siłą i precyzją możemy palcami szarpać struny).
2. Kciuk przenoszony na strunę powyżej tej, na której się gra – w górę lub w dół.

Nie polecam tu jednego sposobu, sposób idealny dla ciebie to ten, w którym czujesz się najbardziej naturalnie.

Kolejnym istotnym elementem są ruchy palców trącających struny. Wyglądją one tak:

1. Kiedy szarpiemy strunę, nie odciągamy jej od korpusu tylko przeciągamy po niej w poprzek palcem.
2. Gdy palec uwalnia strunę, musi przejść w „stan odpoczynku” na kolejnej, a nie na tej samej (chyba, że grał na najniższej strunie).
3. Nie ma znaczenia, którym palcem gramy jaki dźwięk. Zaleca się za to nieustanną zmianę palców!
4. Kiedy grasz dźwięki opadające w dół (tzn. gra się nutę na strunie powyżej poprzednio używanej) zwykle używa się tego samego palca.

Posiadając powyższe wskazówki można zacząć ćwiczenia, które pozwolą na doskonalenie i rozwinięcie techniki gry na gitarze basowej.

Struny do gitary basowej

Wiadomym i w pełni oczywistym faktem jest to, że żadna gitara bez strun nie wyda żadnego dźwięku. Technologia ich wytwarzania stała się niesamowicie rozwinięta. Wszak oparta jest na niezwykłej precyzji wykonania, skomplikowanych i trudnych procesach ich produkcji. Dotyczy to zarówno najdroższych strun, jak i tańszych odpowiedników. Dziś przyjrzymy się nico strunom do gitary basowej, powiemy z czego się je zazwyczaj wykonuje i jakie ich rodzaje można wyróżnić.

Choć struny możemy kupować pojedynczo, to jednak zdecydowanie poleca się nabywanie pełnych kompletów, ponieważ struny są do siebie wtedy dobrane tak, aby dobrze ze sobą współgrały. Zaawansowani gitarzyści czasem tworzą własne „mixy” strun o różnych grubościach i wymiarach, lecz są to już zawodowcy, więc nie powinniśmy zbytnio się tym sugerować

Jeśli już wspomnieliśmy o grubościach warto powiedzieć kilka słów o tym. Najczęściej podaje się ja w calach. Przykładowo popularna grubość struny E1 do gitary elektrycznej lub akustycznej to 0.010 cala (0.25mm). Często określa się ją mianem dziesiątki

Struny basowe (D,A,E) wykonane są z tzw. metalowej owijki i rdzenia, który stworzony jest z bardzo dużej ilości cieniutkich, nitek nylonowych. Owijka natomiast stworzona jest podobnie jak w przypadku gitar akustycznych oraz elektrycznych i zazwyczaj jest to drut o okrągłym przekroju

Struny do gitar basowych stworzone są zazwyczaj w oparciu o technologię podobną do gitar elektrycznych. Najczęściej wybieraną opcją jest drut z niklu. Taki drut ma dobre własności magnetyczne, drgania strun są dobrze odbierane przez magnetyczne przetworniki. Możemy dzięki temu wyróżnić struny: niklowe, niklowo-stalowe, a także struny stworzone ze stali nierdzewnej. Warto wspomnieć, że struny prążkowane, częściej wykorzystywane są np. w muzyce rockowej, czy metalowej, natomiast struny gładkie służą basistom jazzowym.

Poniżej przedstawienie rozmiarOw strun basowych. Pamiętaj, im struny grubsze, tym bardziej wyrazisty dźwięk, ale trudniej na nich do zagrać.

W nawiasach grubości strun piątej struny dla basów pięciostrunnych.

Extra-Light

G .040

D .055

A .075

E .095

(H) .128

Light

G .040

D .060

A .080

E .100

(H) .128

Medium Light

G .045

D .065

A .085

E .105

(H) .130

Medium

G .048

D .067

A .085

E .106